Op 17 februari j.l. hebben de Gemeinde Saterland en de Stichting Vrienden van de Nieuwe Schans in het gebouw van de EDR in Bad Nieuweschans het samenwerkingsverband ondertekend dat moet leiden tot de realisering van een Historisch Informatiepunt (HIP) over het Johannieter kloosterwezen in Noordwest-Europa bij de Johanniter-Kapelle in Bokelesch en een Archeologisch Informatiepunt (AIP) over de Dollardboezem in de Oude Remise te Bad Nieuweschans. Het HIP in Bokelesch wordt eind 2010 opgeleverd. In de pastorie van de Johanniter Kapelle wordt een informatiecentrum gerealiseerd dat is gewijd aan de geschiedenis van de Johannieter kloosterorde in het noordelijk kustgebied. De voormalige pastorie wordt hiervoor verbouwd, passend ingericht en uitgebreid met een parkeerplaats voor bezoekers. De EDR wil grensoverschrijdende projecten stimuleren en is de belangrijkste financier voor beide projecten. Daarnaast dragen ondermeer de Provincie Groningen en de gemeente Oldambt bij aan de realisering van het AIP. Het Ministerie voor Economie, Werkgelegenheid en Verkeer van Niedersachsen draagt bij aan het tot stand komen van het HIP in Bokelesch.
In mei 2010 zal het Archeologisch Informatiepunt (AIP) Dollardboezem als laatste in van een reeks van vijf in de provincie Groningen geopend worden. AIP’s zijn kleinschalige en laagdrempelige bezoekerscentra die vertellen over de ontstaansgeschiedenis van het Groninger kustgebied. De sfeervolle Oude Remise zal onderdak bieden aan dit AIP, dat in zijn vormgeving aansluit bij de industriële uitstraling van het gebouw. Het AIP zal de roerige geschiedenis verhalen van het landschap rondom de Dollard.
Vóór de laatmiddeleeuwse inbraken, waardoor de Dollard ontstond, lag hier een uitgestrekt veengebied, dat door grootschalige ontginning in korte tijd tot grote bloei en welvaart was gebracht. Deze rijke streek verdween door problemen met afwatering, slecht onderhouden dijken en sluizen en een stijgende zeespiegel in combinatie met in hevigheid toenemende stormvloeden stukje bij beetje in de golven. Deze landschappelijke, economische en maatschappelijke catastrofe heeft diepe sporen nagelaten. Een van de gevolgen was dat het oude middeleeuwse veenlandschap bedekt werd met een laag zeeklei.
Door opslibbing en inpolderingen ontstond een zeer vruchtbaar zeekleigebied, waar grote boerderijen de kans kregen om tot enorme welvaart te komen. De inzet van arbeiders voor lage lonen onder erbarmelijke omstandigheden zorgde ervoor dat er grote sociale spanningen ontstonden in de twintigste eeuw.
Door archeologisch onderzoek is de laatste decennia veel meer duidelijk geworden over het verloop van deze ontginningen, overstromingen, de menselijke invloed op deze catastrofes en de menselijke reactie erop, de inpolderingen en agrarische ontwikkeling nadien.
Het AIP Dollardboezem wordt gerealiseerd in de Oude Remise te Bad Nieuweschans en wordt geëxploiteerd door de Stichting Bruisend Bad Nieuweschans. Het AIP bestaat uit een laagdrempelig bezoekersinformatiecentrum waar informatiekasten en een interactieve dvd de bezoekers vertellen over de geschiedenis van de Dollard. Tevens is er een themaboek ontwikkeld in de reeks Archeologie in Groningen: Gelaagd Landschap: veenkolonisten en kleiboeren in het Dollardgebied. Ook is er een fietsroute aan het AIP gekoppeld die bezoekers het landschap laat ervaren en langs interessante sporen uit een ver en minder ver verleden voert.
Het AIP Dollardboezem is een internationaal AIP: het verhaal van de Dollard speelt zich af aan beide zijden van de grens. Daarom zijn alle producten ook in het Duits en Nederlands beschikbaar. Dit grensoverschrijdende AIP is door Duits-Nederlandse samenwerking tot stand gekomen.
Het AIP Dollardboezem komt tot stand door bijdragen van INTERREG IV A, Provincie Groningen, gemeente Oldambt en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Stichting Vrienden van de Nieuwe Schans is verantwoordelijk voor de totstandkoming van het AIP; de Stichting Bruisend Bad Nieuweschans zal de exploitatie op zich nemen. Dit project wordt begeleidt door Onderzoeksbureau Elles Bulder.
